Det er bra med engasjement og klare meiningar. I alle fall så lenge ein prøver å halde seg så nokolunde til fakta. I eit innlegg av Trond Sundby i Fiskeribladet 22.2.21, er det diverre vanskelege å finne noko som faktisk «heng på greip».
Og ikkje minst er det lite audmjukt overfor ei heil næring å tillate seg så skjødeslaus omgang med fakta rundt det som er deira daglege rammevilkår.
Dette er nokre av dei utsegna i artikkelen som faktisk og objektivt sett feile.
— «Eksport av laks er regulert av handelsavtalen frå 1973, ikkje EØS-avtalen». Handelen med laks er ikkje regulert i nokon av avtalene vi har med EU. Norge handlar med laks på WTO-vilkår til EU.
— «WTO-avtalen forbyr auking av toll når den først er sett ned. Så det vil ikkje bli noko auke i tollen ut over det som ligg i EØS». Dette tilbakeviser Sundby sjølv seinare i artikkelen, der han viser til at Norge fekk kompensasjonskvotar då landa i det austlege Europa gjekk inn i EU. Norge/EFTA hadde full frihandel med alle desse 10 landa.
Denne frihandelen miste vi, og vi fekk tidsavgrensa tollfri kvotar på dei aller viktigaste av produkta vi historisk hadde handla. Eg må også minne Sundby på at vi ein gong hadde full frihandel med nabolandet vårt Sverige. I dag møter vi dei same tollbarrierane på Svinesund, som vi gjer elles i EU.
— «Handelen med fisk og sjømat er hovudsakleg regulert av Handelsavtalen mellom Noreg og EU, ikkje EØS».
Det er mogeleg Sundby ønskjer at det skal vere slik, men dette er feil. Dei vilkåra som EØS-avtalen gir oss gjennom tollfridom på ei rekke produkt av torsk, sei og hyse, og redusert toll på andre kvitfiskartar, er berebjelken i sjømateksporten.
— «Norsk fiskeindustri vil ikkje lenger bli utkonkurrert på heimemarknaden av tollfri EU-import når EØS-avtalen vert sagt opp». Norge har forplikta seg i WTO til å ha null-toll på all import av fisk til Norge. Dette er ikkje styrt av EØS-avtalen. Det er heller ikkje eit problem at vi møter konkurranse i heimemarknaden. Norsk fiskeindustri er og må vere konkurransedyktig internasjonalt.
— «EU har over 20.000 arbeidsplassar som er bygd på vidareforedling av norsk fisk». Dette er faktisk rett, og sjømatnæringa fryktar at dette talet vil bli høgare utan ein EØS-avtale.
Av årsaker eg ikkje kjenner, har Trond Sundby eit behov for svekke den betydninga EØS-avtalen har for sjømatnæringa. Dette står han i sin fulle rett til å gjere. Han er også i sin fulle rett til å ikkje lytte til dei som kjenner kvar skoen trykker; ei samla sjømatnæring som støttar heilhjarta opp om EØS-avtalen. Det som ikkje er greitt, er at Trond Sundby i sin iver etter å meine at sjømatnæringa ikkje treng EØS-avtalen, ikkje har sett seg inn i saka. Han set fram ei rekke feile påstandar, for å understøtte eige syn. Dette er ikkje ein god måte å føre debatt på.
